In de bieb vond ik een boekje met drie korte verhalen van Tolstoj. Na ‘Waar liefde is, daar is God ook’ besloot ik dat ik nog meer korte verhalen van Tolstoj wilde lezen. Ik ga het hebben over de verhalen ‘Heeft een mens veel land nodig?’, ‘Een graankorrel zo groot als een kippenei’ en ‘Kornej Vasiljev’. Omdat het korte verhalen zijn vond ik het moeilijk om ze te bespreken zonder veel te verklappen. Dus lees dit niet als je deze verhalen zelf nog wil lezen.

Heeft een mens veel land nodig?
‘Heeft een mens veel land nodig?’ is een verhaal over een tsaar en een boer. De vraag die Tolstoj in de titel aan de lezer stelt, wordt beantwoord door de boer. Die krijgt namelijk het bijzondere voorstel van de tsaar om in een wijde kring over zijn terrein te wandelen. Alles wat hij voor zonsondergang kan belopen mag hij daarna het zijne noemen. Als de zon niet ver meer van de horizon vandaan is, vraagt de boer zich af: ‘Heb ik niet te veel genomen? Wat, als ik niet op tijd kom?’ Hij redt het nét. Als de zon ondergaat staat hij weer naast de tsaar. Maar uiteindelijk heeft hij niet veel land nodig, want de wandeling heeft hem zoveel kracht gekost dat hij ter plekke dood neervalt. Hij krijgt het stuk land dat nodig is voor zijn graf.

Dit korte verhaal heeft een mooie betekenis vind ik, maar vanaf het begin van het verhaal was het al duidelijk wat de boodschap zou zijn waardoor ik geen zin had om verder te lezen. Hierdoor duurde het uitlezen van dit korte verhaal voor mijn gevoel heel lang. Ook miste ik iets magisch en sprookjesachtigs dat ik in andere korte verhalen van Tolstoj die ik heb gelezen wel voelde.

Een graankorrel zo groot als een kippenei
Een graankorrel zo groot als een kippenei gaat over een reiziger die een graankorrel koopt, zo groot als een kippenei. Deze verkoop hij vervolgens aan de Tsaar, en de Tsaar probeert erachter te komen waar de graankorrel vandaan komt en hoe het komt dat hij zo groot is. Aan het einde van zijn zoektocht komt hij erachter. Dit verhaaltje vond ik ietsje beter dan ‘heeft een mens veel land nodig’, maar nog steeds niet echt heel bijzonder. Onderstaande passages maken de boodschap vrij helder. Mooie boodschap, maar het deed me niet zoveel.

‘Mijn akker was Gods aarde. Waar ik ploegde daar was mijn akker. Het land was vrij. We noemden het niet onze eigen grond. Alleen de arbeid was van ons zelf’.
(…)
‘…doordat de mensen niet langer van hun eigen arbeid leefden, maar aasden op het werk van anderen. In oude tijden leefden de mensen niet zo: in oude tijden leefden ze naar Gods gebod; ze pasten op hun eigen zaken en taalden niet naar die van een ander’

Kornej Vasiljev
Dit verhaal ging over een man genaamd Kornej, die zijn vrouw mishandelt omdat hij haar verdenkt van vreemdgaan. Tijdens het mishandelen van zijn vrouw slaat hij ook zijn dochter van een paar jaar oud, waar zij een misvormde arm aan overhoudt. Hierna vertrekt de man en hij leeft zijn hele leven met haat in zijn hart tegen zijn vrouw. Op een dag besluit hij als bejaarde zwerver terug te keren naar het dorp waar hij vandaan kwam. Daar ziet hij zijn jongvolwassen geworden dochter en voelt hij plotseling berouw en spijt. Hij besluit dat hij ook vergiffenis wil vragen aan zijn ex-vrouw. Maar wanneer hij dit doet wordt hij weggejaagd door de oude vrouw. Vervolgens krijgt zij hier zelf ook spijt van en besluit ze dat ze het hem toch wel wil vergeven de volgende dag. Echter is haar man de volgende dag overleden en eindigt het verhaal met:

‘Er kon geen afscheid worden genomen of vergeving worden gevraagd. En uit het strenge, knappe oude gezicht van Kornej viel niet op te maken of hij had vergeven of nog boos was’.

Ik weet niet zo goed wat ik van dit verhaal vindt en wat de betekenis erachter is. Wilde hij ons een verhaal vertellen over vrouwenonderdrukking? Of ging het om vergeven van zonden en had dit verhaal meer een godsdienstige lading? Gaat het om familiebanden? Of een combinatie van alles? Hoe dan ook, het was een mooi en verdrietig verhaal met een einde die ik niet verwacht had. Soms moet je denk ik niet te veel moet gaan zoeken achter de betekenis van een verhaal maar het gewoon nemen zoals het is, en voelen wat je voelt.

Voor nu heb ik een beetje genoeg van korte verhalen van Tolstoj. Ik kan er niet zo goed tegen om in een korte tijd meerdere werken van dezelfde schrijver te lezen. Misschien pak ik het over een tijdje weer op.

Geen categorie