Miguel Hernández, selected and translated by Don Share
Miguel hernández, een dichter die ik door onderstaande quote per toeval ontdekte op tumblr:
‘I was born under a bad moon. My grief is that I have one grief which outweighs all the joy there is’
Deze zinnen raakten me heel erg en bleven maar in mijn hoofd rondspoken dus ik besloot verder te zoeken: wie is deze persoon achter deze quote?
Miguel Hernández, geboren op 30 oktober 1910, was een Spaanse dichter uit het zuiden van Spanje. Zijn vader had geiten en schapen en voor een groot deel van zijn leven werkte Miguel als schapenherder voor zijn familie. ’s Avonds laat wanneer al het werk gedaan was las hij veel Spaanse literatuur. Op zijn 21e, toen hij in zijn provincie al bekend stond als schapenherderdichter verhuisde hij naar Madrid. Hij kwam hier onder andere in contact met Pablo Neruda en Frederico García Lorca. Helaas kon hij geen baan vinden in Madrid en daarom besloot hij weer terug te verhuizen naar zijn familie.
Tijdens de burgeroorlog in 1937 trouwde hij met Josefina Manresa. Ze kregen een zoontje dat na een jaar al overleed. Later kregen ze nog een zoon. Miguel schreef het gedicht ‘Lullaby of the onion’’ toen hij hoorde van zijn vrouw dat ze hun zoon niks te eten kon geven dan een ui. Dit werd een van zijn belangrijkste gedichten.
Na de burgeroorlog vluchtte Miguel naar Portugal, maar vlak voor de grens werd hij opgepakt en gevangen gezet. Hij overleed op 31 jarige leeftijd in de gevangenis aan Tuberculose. Zijn laatste woorden had hij geschreven op de muur boven zijn bed:
‘Goodbye, brothers, comrades, friends, let me take my leave of the sun and the fields’.
Het gedichtenbundel is een dun boekje van zo’n 113 pagina’s met eerst een kort voorwoord van de vertaler. Vervolgens beginnen de ‘early poems (1934-1936)’ daarna ‘poems of war (1936-1939) en als laatste ‘last poems from prison (1939-1941)’. Helemaal aan het einde zijn er nog 4 dichters die kort wat over Miguel vertellen.
Zijn gedichten hebben me ontroerd. Prachtige rauwe gedichten die me na 1x lezen al diep raakten. De meeste gedichten zijn heel straightforward ik voelde ze meteen, hoewel ik hier en daar bij een paar gedichten wat langer moest nadenken over de betekenis van een gedicht.
Uitleggen waarom ik zijn poëzie zo mooi vind, vind ik moeilijk en ik wil er eigenlijk geen woorden aan vuil maken, want het is mooier en beter en ontroerender dan ik kan beschrijven. Maar laat ik toch een poging wagen.
‘Elegy’ is een van de early poems. Dit hartverscheurend gedicht schreef hij over zijn beste vriend Ramón Sijé, die op 21-jarige leeftijd overleed. Een stukje uit dit gedicht die me in het bijzonder raakte:
‘I want to carve up the earth with my teeth,
I want to break up the earth chunk by chunk
in dry fiery mouthfuls.
I want to mine the earth till i find you,
and can kiss your noble skull,
ungag and revive you.’
Laat ik voorop stellen dat ik de early poems al prachtig vind. Maar de poems of war en later poems from prison zijn nóg rauwer. Het lijkt alsof zijn talent door de verdrietige gebeurtenissen nog meer naar boven komt.
‘I move forward in the dark’ is een gedicht dat ik graag met jullie wil delen:
‘I move forward in the dark, full of light: does day exist?
Is this my grave, or is this my mother’s womb?
Something pounds against my skin like a cold
stone that turns warmer, redder, more tender.
It’s possible that I haven’t been born yet,
or that I’ve always been dead. Darkness is in charge.
If this is life, then I don’t know what death would be,
or whatever can come from such interminable anguish.
Imprisoned as I am in such clothing, I seem to be pushed
ahead naked, freed from something that can’t be me,
that leaves my expression troubled, absent.
But this black fabric, so extensive, moves with me
shadow on shadow, and against the shadow
that surrounds bare life, which ripens from nothing.’
Zoals ik al had gezegd hebben eindigt het boekje met 4 dichters die elk op hun eigen manier kort wat over Miguel vertellen. Het gaat om Octavio Paz, Frederico García Lorca, Pablo Neruda, Rafael Alberti en Vicente Aleixandre. Met mijn favoriete schrijvers (en dichters nu ook) heb ik altijd dat ze een plekje krijgen in mijn hart. Ze zijn me dierbaar. Dit heb ik met Miguel Hernández ook. Deze prachtige, oprechte en liefdevolle woorden van personen die hem goed kenden las ik dan ook met een brede glimlach en een brok in mijn keel.
Een van mijn favoriete stukjes uit de essays zijn deze woorden van Pablo Neruda:
‘Miguel was a peasnt with an aura of earthiness about him. He had a face like a clod of earth or a potato that has just been pulled up from among the roots and still had its subterranean freshness’.
Ik kan geen Spaans, dus of het echt ‘goed’ vertaald is kan ik niet beoordelen, maar ik wil nog wel even benoemen dat de gedichten heel erg mooi zijn in het Engels. Normaal gesproken merk je wel dat er sowieso wat verloren is gegaan in de vertaling maar hier had ik dat totaal niet: ik vergat zelfs dat ik een vertaling zat te lezen. Complimenten dus aan de vertaler, Don Share.
Helaas is er nog geen bundel gepubliceerd met een verzameling van al zijn gedichten in het Engels, maar er zijn gelukkig wel meerdere gedichtenbundels te vinden in het Engels dan alleen deze. Ik heb wel het idee dat ze een beetje overlappen, maar dat neem ik dan maar voor lief. Ik kijk er naar uit om meer gedichten van Miguel Hernández te ontdekken, maar voorlopig doe ik het nog rustig aan. Ik ga eerst nog veel terugkomen op deze gedichten voordat ik mezelf in nieuwe wil gooien. Voor zover ik weet is er tot dusver helaas nog geen Nederlandse vertaling van zijn gedichten verschenen.
Dank aan de vertaling door Don Share