The dream of a ridiculous man is het eerste werk dat ik van Doestovsky heb gelezen en ik weet dat ik een auteur heb ontdekt waar ik nog veel meer van wil lezen. Na meerdere mooite quotes van dit verhaal te zijn tegengekomen ging ik er nieuwsgierig maar zonder verwachtingen in. In deze blogpost ga ik dit verhaal bespreken. SPOILERALERT: DEZE BLOGPOST BEVAT SPOILERS DUS KLIK NIET VERDER ALS JE HET VERHAL NOG ZELF WIL LEZEN.

Het verhaal begint vanaf het begin al interessant en apart  met de hoofdpersoon die vertelt dat hij altijd al een ‘ridiculous’ persoon is geweest en maar dat het hem niet meer interesseert en dat hij toch van plan is om zelfmoord te plegen. Hij bekent dat hij al twee maanden een revolver in zijn huis heeft maar dat zelfs dat hem niet meer interesseerde en dat hij wachtte met zijn zelfdoding tot hij zich er minder onverschillig over zou voelen. Op een avond kijkt hij naar de hemel en ziet een ster en ik citeer even dit stukje want ik vind het zo mooi klinken:

‘I glanced at the sky. The sky was terribly black, but I could clearly distinguish the ragged clouds, and between them bottomless spaces of black. Suddenly i caught sight of a little star in one of these spaces en began to stare at it’.

Kort daarna komt er een jong meisje op hem afgerend, ze is wanhopig aan het huilen en vraagt de man om hulp en blijft aan hem trekken en smeken maar hij slaat haar van zich af en besluit naar huis te gaan. Echter, vanaf dit moment slaat er iets in hem om. Hij gaat weer terug naar zijn appartement en zit in zijn stoel en staart naar zijn revolver. Alweer lukt het hem niet om zichzelf te doden. Hij blijft een paar uur piekeren totdat hij in slaap valt in en diepe en levendige droom. Vanaf hier begint het dromerige verhaal echt en het is geweldig.

In zijn droom pleegt hij wél zelfmoord. Hoewel zijn lichaam dood is en hij voelt dat hij wordt begraven en in de kist onder de grond ligt blijft zijn geest leven en is hij zich bewust van alles dat gebeurt. De hoofdpersoon voelt een druppel vocht op zijn voorhoofd en zo komen er nog velen totdat hij besluit te praten tegen het niets:

“Whoever you may be, if you exist, and if anything more rational that what is happening here is possible, suffer it to be here now. But if you are revenging yourself upon me for my senseless suicide by the hideousness and absurdity of this subsequent existence, then let me tell you that no torture could ever equal the contempt which I shall go on dumbly feeling, though my martyrdom may last a million years!”

Het iets sleept hem uit zijn kist en neemt hem mee door het universum naar een ander planeet. Het planeet lijkt op aarde hoewel alles anders is. Alles is goed en vredig en is mooi. De (lange) beschrijvingen van deze aarde waren zo fijn en mooi geschreven, ik genoot echt tijdens het lezen. Even als voorbeeld onderstaande citaten:

‘And not only in their songs but in all their lives they seemed to do nothing but admire one another. It was like being in love with each other, but an all-embracing, universal feeling.’

‘They showed me their trees, and I could not understand the intense love with which they looked at them; it was as though they were talking with creatures like themselves.’

Maar na een tijdje komt er een einde aan al dit mooie. De hoofdpersoon verpest deze prachtige aarde. Hij weet niet meer hoe precies, maar hij weet alleen dat hij de oorzaak is. De door en door goede mensen veranderen in slechte mensen. Ze verpesten hun vriendschappen, hun relatie met geliefden, ze verpesten hun natuur en langzaam is deze aarde net zo lelijk als de aarde waar de hoofdpersoon vandaan kwam. De hoofdpersoon probeert de mensen over te halen om terug te gaan naar hoe ze waren maar ze weigeren. Hij probeert tevergeefs de schuld op zich te nemen en vraagt hen hem te vermoorden maar ook dat doen ze niet.

En terwijl ik dit allemaal las was ik zelf ook even weg van de wereld en ik was allang vergeten dat hij in een droom zat. Maar plotseling wordt de hoofdpersoon wakker. En vanaf het wakker worden van deze droom is hij veranderd in een ander persoon. Een groot gevoel van geluk omhelst hem en hij begint van het leven en de mensen te houden. Hij wil deze boodschap vanaf nu prediken. Hij weet dat dit een moeilijke opdracht zal zijn maar:

‘But this is what is new: I cannot go far wrong. For I have seen the truth; I have seen and I know that people can be beautiful and happy without losing the power of living on earth. I will not and cannot believe that evil is the normal condition of mankind.’

Dit is typisch een geval van een thema waar al miljoenen verhalen over zijn geschreven maar Doestovsky weet toch met zijn mooie manier van vertellen deze thema’s op een unieke manier te schrijven waardoor het leest alsof je voor het eerst van deze boodschappen hoort.

Het verhaal is lekker dromerig geschreven wat me een beetje aan Haruki Murakami deed denken. Het leek niet op elkaar maar ik kreeg er hetzelfde surrealistische gevoel van. Het leest super vloeiend en moeiteloos.

Het hele verhaal is sterk geschreven maar zijn droom is toch wel het beste vind ik. Vooral het stukje dat hij dood is maar nog alles met zijn geest meemaakt is zo griezelig om te lezen en hoe hij wordt meegesleept uit de kist en dor het universum vliegt: ik zag alles helemaal voor me.

Ik kijk er naar uit om meer verhalen van Doestovsky te lezen. Op het moment heb ik het heel druk met mijn studie dus ik wacht nog even met zijn dikkere boeken tot in de zomervakantie, maar in de tussentijd ga ik genieten van zijn korte verhalen.

Dank aan de vertaling door Constance Garnett

Geen categorie