In this stunning debut, poet Jose Olivarez explores the stories, contradictions, joys, and sorrows that embody life in the spaces between Mexico and America. He paints vivid portraits of good kids, bad kids, families clinging to hope, life after the steel mills, gentrifying barrios, and everything in between. Combining wry humour with potent emotional force, Olivarez takes on complex issues of race, ethnicity, gender, class, and immigration using an everyday language that invites the reader in. Olivarez has a unique voice that makes him a poet to watch.

Dit is een gedichtenbundel dat ik over het algemeen niet heel erg mooi, uniek, goed of interessant vond. Ik weet niet hoe ik dit soort gedichten anders moet beschrijven, maar het zijn van die typische ‘instagram’ gedichten zonder hoofdletters, veel witte regels of witte bladzijden en weinig van wat ik mooie poëzie vind. Gewoon niet helemaal mijn smaak. Maar steeds als ik het boek wilde wegleggen, kwam ik enkele sterke zinnen tegen en hier en daar erg mooie en pijnlijke gedichten tegen. Zo heb ik toch nog erg genoten. Ik wil het graag hebben over de gedichten en zinnen uit het boek die me juist heel erg aanspraken.

Citizen illegal, de titel van deze bundel, maar ook de titel van een sterk gedicht dat me erg is bijgebleven gaat over ‘illegale vreemdelingen’. De term ‘citizen illegal’ of ‘illegale vreemdeling’ maakt me altijd een beetje emotioneel, misschien zelfs boos. Ik vind het woord ‘illegaal’ heel erg ontmenselijkend. Geen mens is illegaal.

José Olivarez gebruikt in dit gedicht steeds tussen haakjes de woorden ‘illegal’ en ‘citizen’. Op twee manieren vind ik dit heel goed gedaan. Ten eerste de hoeveelheid herhalingen. Hij doet het steeds opnieuw en daardoor kan je er niet omheen, als het je de eerste keer niet opviel, merk je het wel op in de vele keren erna. Door de herhaling wordt gedwongen om erover na te denken. Wanneer is iemand illegaal? Wat maakt iemand illegaal? Wat nou als diegene verder helemaal geïntegreerd of geassimileerd is? Maakt dat hem minder illegaal?

Wat ik nog meer heel goed vond aan dit gedicht is hoe hij deze woorden juist tussen haakjes heeft gezet als een soort van bijvoeglijk naamwoord. Hierdoor lijkt het onbelangrijke info, misschien een kleine verduidelijking of toevoeging. Zo ga je nadenken hoe groot de betekenis is van dit woord en hoe groot de impact is op iemands leven wanneer diegene ‘illegaal’ is.

Hier een korte citaat uit het gedicht om je een idee te geven hoe het gedicht is geschreven:

if the boy (citizen) (illegal) grows up (illegal) and can only write (illegal) this story in English (citizen), does that make him more American (citizen) or Mexican (illegal)?

Een ander gedicht raakte me diep in mijn hart. ‘The boy & The Belt’ gaat over vader, zoon en de riem van de vader waarmee hij het kind slaat. Ik zal proberen uit te leggen waarom ik dit gedicht zo prachtig vind. Hieronder eerst het gedicht. Ik heb de zinnen die me het meest raakten en waar ik wat over wil vertellen dik gedrukt gemaakt:

Boy & The Belt
the belt is an extension of dad & dad is an extension of god. the boy is an extension of dad, too. the belt is just one thread tying them together. the boy prays the belt stays wrapped around dad’s waist. the belt does not believe in god, but if the belt did believe in anything, the belt would call it purpose. the belt began as skin on a cow. its purpose was to protect & it failed. the boy knows all about that. the boy has purpose too. dad & god & mostly he fails. the belt’s new purpose is to hold—to contain dad’s expanding waist—except when the boy fights, then the belt is born again as a classroom ruler with the day’s lesson. maybe the belt & the boy can rebel. the boy tugs at the thread that will bring dad & the belt. the boy won’t lie about his bruised brother or call it anything noble. the boy fights because he is bigger. dad says he has no choice. the belt says it has no choice. the boy understands he displeases god. when the belt meets the boy, the belt kisses the boy & leaves purple lipstick. dad understands this as an act of love. the belt doesn’t know about love. the belt knows it completed its job. & the boy hears love.

De eerste zin, ‘The belt is an extension of dad & dad is an extension of god’ pakte me meteen. Kinderen hebben alleen oog voor hun eigen vader en moeder, hun ouders zijn HET voorbeeld, de personen naar wie ze opkijken, wie ze bewonderen. De vader als het verlengstuk van het kind, zelfs het evenbeeld van God, vind ik echt ontzettend sterk beschreven.

Het gedicht is niet per se direct geschreven uit het perspectief van een kind, maar de kinderlijke stem in dit gedicht vind ik echt prachtig. En al helemaal omdat het gecombineerd is met een kinderlijke ‘volwassenheid’ die jonge kinderen ontwikkelen in zo’n opvoeding. Het begrip dat het kind heeft voor zijn vader en de liefde die hoe dan ook aanwezig is vind ik ook heel erg mooi in dit gedicht.

Het gedicht eindigt net zo sterk als het begin. De vader die zegt dat hij geen keuze heeft, de riem die maar doet wat hem opgedragen wordt, het kind dat het allemaal begrijpt. Het slaan beschrijven als kussen, en de blauwe plek beschrijven als lippenstift en hoe de je jongen dit ziet als liefde is gewoon hartverscheurend. Het complexe gevoel van hoe kinderen/ouders dit zien als een daad van liefde en hoe het kind het ook zo begrijpt is in een paar zinnen ontzettend knap en mooi beschreven.

De creativiteit in dit gedicht vind ik ook heel erg mooi of misschien zelfs ‘leuk’ te noemen, en maakt dat het zware onderwerp wat lichter leest. Hiermee doel ik vooral op de riem als apart ‘persoon’ (weet even niet hoe ik het anders moet noemen) aanwezig is, doet wat hem wordt opgedragen maar geen wil of gevoel heeft en het verwijzen naar de huid van een koe.

Het overgrote gedeelte van zijn gedichten laten me verder niet veel voelen. Maar toch, hier en daar heeft hij heldere en sterke zinnen die precies, PRECIES weten te beschrijven hoe het is om een immigrant te zijn. Misschien niet de meest poëtische zinnen, maar wel zinnen die me erg hebben geraakt. Enkele wil ik graag met jullie delen hieronder. Ze staan los van elkaar.

what is assimilation but living death?

& one day you wake up & the voice in your head speaks English

your name mispronounced here on your own tongue

fun fact: when you have to try to blend in you can never blend in.

Geen categorie